Rozwój profesjonalny jako uczenie się w relacjach

Abstract

W artykule dokonano klasyfikacji wybranych współczesnych koncepcji rozwoju profesjonalnego, przyjmując perspektywę społeczno-kulturowego uczenia się w szeroko rozumianych relacjach. Oprócz klasycznego społecznego uczenia się w relacjach z innymi ludźmi rozważano również jego inne wymiary, takie jak: wymiar osobisty, kiedy to uczenie się zachodzi w relacji do własnego „Ja” podczas rozwoju tożsamości zawodowej, oraz wymiar kulturowy, kiedy z kolei uczenie się jest wynikiem kompetentnego odpowiadania na oczekiwania wynikające z bycia członkiem określonej kultury, grupy zawodowej oraz istniejącej struktury społecznej. Następnie wymiary te zilustrowano wybranymi przykładami istniejących badań nad procesem rozwoju tożsamości zawodowej. Połączenie przyjętej perspektywy teoretycznej uczenia się z wynikami badań pozwoliło wyodrębnić następujące rodzaje uczenia się: uczenie się przez praktykowanie, uczenie się w krytycznym dialogu, uczenie się jako stawanie się, uczenie się w kontekście makrostruktury społecznej, uczenie się z historii życia i uczenie się jako proces dialektyczny. Wszystkie z omówionych rodzajów uczenia się mogą być interesujące z punktu widzenia profesjonalnego rozwoju i uczenia się w obrębie zawodów tzw. sektora usług, szczególnie w przypadku: nauczycieli, pracowników socjalnych czy doradców.